SANKTUARIA MARYJNE EUROPY - BELGIA

Narodowe sanktuarium maryjne w Halle k. Brukseli (Belgia).

Kult maryjny rozwijał się tu od 2. poł. XIII w. wokół figury Matki Bożej Karmiącej,
rzeźbionej(pierwotnie polichromowanej) w orzechowym drewnie; figura należy do najbardziej
znanych i czczonych w Europie tzw. czarnych Madonn.
W okresie baroku statuę ubierano w drogocenne szaty, a na rzeźbione korony obydwu postaci
nałożono ok. 1500 r. złote korony (po konserwacji dokonanej 1967 przywrócono figurze
wygląd pierwotny, choć bez polichromii, a złote korony przekazano do skarbca).
Wedługg średniowiecznej tradycji figurę otrzymała holenderska księżna Matylda od Elżbiety
Węgierskiej, gdy ta wydawała swą córkę Zofię za brata Matyldy księcia Henryka II Brabanckiego.
 Pośmierci Matyldy (1267) jej córka Alix dAvesnes Hainaut,spełniając testament matki,
przekazała figurę do Halle, gdzie czczona w kaplicy kościoła św. Marcina, już pod koniec XIII w.
stała się celem pielgrzymek.W latach 1341--1470 na miejscu par. kościoła św. Marcina wzniesiono monumentalnąświątynięw stylu klasycznego gotyku (konsekrowana 1410 p.w.. św. Marcina,
Małgorzaty, Gertrudy i MB), która od końca XV w. znana była tylko pod wezwaniem Notre-Dame-de-Hall, a w 1438 r.została kolegiatą. Restaurowana w czasach nowożytnych otrzymała
elementy renesansowe (zwłaszczawnętrza niektórych kaplic), jednak całość zachowuje gotycką
sylwetkę z bogato rzeźbionymi emporami i łukami, a na gotycką wieżę, wykończoną ażurową
balustradą z rzeźbionymi również w szlachetnym kamieniu wieżyczkami, nałożono w 1774-76
barokowy hełm. W ołtarzu głównym dominuje scena Umywanie nóg apostołom podczas Ostatniej Wieczerzy -rzeźba w kamieniu (polichromowana 1409). W 1467 r. do nawy głównejdobudowano
kaplicę Mariackądla łaskami słynącej figury Matki Bożej. Pielgrzymowali tu również władcy europejscy,
 król francuski Ludwik XI, ces. Maksymilian I i Karol V, król hiszp. i portugalskiFilip II oraz król polski
Jan Kazimierz; w skarbcu znajdują się też wota ofiarowane przez króla ang. Henryka VIII.
W okresie reformacji protestanckiej Hall stanowiło enklawę katolicyzmuw rejonie Brukseli,
a odparcie 1580 i 1586 najazdu kalwińskich ikonoklastów przyrównuje się do obrony
w 1656 Jasnej Góry; od 1566 obrońcy katolicyzmu w Hall nosili przypięty do kapelusza medal
Madonnyz Hall, obdarzony przywilejami odpustowymi przez pap. Pawła V.  Do Halle pielgrzymowano
z całej Europy i z Wysp Brytyjskich (szczególnie z Irlandii); szczytowy rozkwit sanktuarium nastąpił
podczas regencji arcyksiążąt Albrechta VII i Izabeli Habsburgów (1596-1633);

dla opieki nad pielgrzymami Albert sprowadził 1621 do Hall jezuitów, którym 1650 ufundował
kolegium; belg. humanista J. Lipsius opracował historię sanktuarium (Diva Virgo Hallensis, An 1605), tłumaczoną następnie na francuski i flamandzki. Wojny króla Ludwika XIV (1661--1715), a nast. 

wielka rewolucja franc, oraz wojny napoleońskie zahamowały ruch pielgrzymkowy, 

powodując znaczne straty materialne wraz z konfiskatą i grabieżą, zwł. skarbca; statua MB,
ukryta wówczas przez miejscowych katolików, przywrócona została do kultu w 1801 r.
w odrestaurowanej kaplicy Mariackiej, a w 1866 przeniesiona do ołtarza głównego, który w 1910 odrestaurowano w stylu neogotyckim. W roku 1874 odbyła się koronacja Matki Bożej z Halle
koronami papieskimi. W latach 1865-1909 prowadzono restaurację świątyni, której 1946 papież
Pius XII przyznał godność bazyliki mniejszej;

W 1949 nałożono nowe korony Matce Bożej i Dzieciątku Jezus; Matka Boża z Halle poświęcono kilka
miast, zwłaszcza w Belgii, Francji i Hiszpanii, a w 1948 w Rwandzie (Kongo Belg.).